Ga naar de inhoud Werken met succescriteria is bijzonder waardevol voor kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong of hoogbegaafde leerlingen. Deze kinderen hebben vaak behoefte aan autonomie, maar ook aan duidelijke kaders waarbinnen ze hun creativiteit en denkkracht kunnen inzetten. Succescriteria geven richting zonder de ruimte te beperken: ze maken zichtbaar ‘wat kwaliteit is’, helpen bij het stellen van realistische doelen en stimuleren kinderen om hun werk te evalueren en verbeteren.
Kan dit al met jonge kinderen? Kleuters? Jazeker! Door juist al op jonge leeftijd te gaan werken met succescriteria ervaren kinderen dat ze zelf kaders kunnen stellen en daarop kunnen evalueren en reflecteren. Het geeft al jong grip op hun proces. Dit sluit aan bij wat Tessa Kieboom (2015) beschrijft als een belangrijke behoefte van hoogbegaafde leerlingen: het ontwikkelen van zelfinzicht en leerstrategieën, in plaats van alleen snelle antwoorden geven.
Al bij de kleuters zien we dat kinderen veel baat hebben bij het stellen van eigen succescriteria. Ze spreken zichzelf en elkaar aan tijdens het onderzoek, ontwerp en spel. Het geeft hen houvast en is meteen een mooi steuntje voor jou als begeleider van het proces. Terwijl je langs loopt, kun je met de criteria in je achterhoofd spel doorgang geven. Controleer niet zelf, maar stel vragen. Hoe zien zij de criteria terug komen in hun ontwerp? Laat ze het benoemen. Lukt dat niet? Dan kunnen ze door. Zorg uiteraard altijd dat criteria het spel niet belemmeren. Zolang ze rust en duidelijkheid geven, zijn jullie op de goede weg.
Bij het begeleiden van ontwerpopdrachten uit de toolkit KleuterLab of JuniorLab Mini worden succescriteria concreet gemaakt. Laat kinderen twee voorwaarden geven waar hun ontwerp aan moet gaan voldoen, nog voor ze gaan ontwerpen. Vul deze voorwaarden eventueel aan met een eigen voorwaarde, zoals: ‘je mag alleen het beschikbare materiaal gebruiken’. Of kijk op de kaart van JuniorLab Mini welke criteria genoemd worden bij de omschrijving van de ontwerpuitdaging. Deze werkwijze bevordert eigenaarschap én zelfreflectie.
Ook bij kennisverwerving kun je criteria afspreken, zoals: ‘Je informatie moet uit minimaal 2 bronnen komen’ en ‘Je samenvatting moet minstens uit 5 regels bestaan.’ Hiermee help je de leerling verdieping te zoeken in het onderzoek. Door juist de tekstlengte te beperken leer je ze hoofd- van bijzaken te onderscheiden en stimuleer je bondigheid en begrip. Kijk wat nodig is bij jouw leerlingen.
Succescriteria dragen bovendien bij aan het ontwikkelen van een groeimindset en cognitieve flexibiliteit. Hoogbegaafde kinderen ervaren vaak dat succes vanzelf gaat en hebben daardoor minder ervaring met falen of verbeteren (Dweck, 2006). Door duidelijke kwaliteitscriteria te gebruiken, leren ze dat goed werk een proces is van plannen, uitvoeren, reflecteren en bijstellen. Ze worden uitgedaagd om hun ideeën te toetsen aan afspraken, wat zorgt voor diepgang en leerervaringen. Tegelijk ontstaat ruimte om keuzes te maken die bij hun eigen leerstijl passen — een belangrijke factor in het versterken van motivatie en leergierigheid (Delacourt & Van Gerven, 2020).
Wil je in de praktijk een handig hulpmiddel bij het stellen van succescriteria en het evalueren hierop. Zet dan onze Professorkaarten in.
Wil je weten hoe je onderzoekend leren en leren leren kunt begeleiden in je klas? Hoe je in groep 1, 2 en 3 kunt thematiseren en rijke hoeken kunt vullen? Volg dan onze training KleuterLab voor groep 1-2 leerkrachten of DrieLab voor groep 3.
Tijdens deze trainingen leer je hoe je thema’s kunt voorbereiden. Hoe je je lokaal en rooster aanpast om ruimte te maken voor onderzoekend spel en leren. En uiteraard leer je hoe je kinderen kunt begeleiden bij het maken van ontwerpen, het meedenken binnen jullie thema, het opstellen van een onderzoeksmuur, het stellen van onderzoeksvragen, het verzamelen van informatie en het presenteren van ontdekkingen. Een verrijking van spel en in groep 3 zeker ook een verrijking van het verwerken van de lees-, schrijf- en rekendoelen.
Lees hier meer over onze training KleuterLab of DrieLab.
En krijg als eerste updates over trainingen, nieuwtjes en producten
© Uitgeverij Het Kleine Avontuur
